Bemalingstechnieken
Dieptebronnen – infofiche
Een bronbemaling met behulp van dieptebronnen laat toe om de grondwaterstand onbeperkt te verlagen. De pompen worden hiertoe direct in boorgaten geïnstalleerd onder de grondwatertafel. De pomp is in het algemeen binnen een PVC buis geplaatst die over het onderste deel over zekere hoogte gesleufd is.
Filterbemalingen – infofiche
Verticale filterbemalingen worden toegepast door het aanbrengen van verticale filters in de grond en deze aan te koppelen op een zuigleiding en een zuigerpomp.
Horizontale drainage – infofiche
Horizontale drains worden onder de grondwatertafel ingegraven/gefreesd en aangesloten op een pomp of op een pompput waaruit het water weggepompt wordt.
Open bemalingen – infofiche
Open bemaling, meestal uitgevoerd door middel van pompputten, houdt in dat grondwater een uitgraving binnendringt, waarna het vervolgens wordt verwijderd door middel van pomp(en).
Beheersingstechnieken
Milieuaspecten voor tijdelijke bemalingen
Naast een verstoring van de grondwaterbalans en een daling van de grondwatertafel, zijn er een aantal andere aspecten die dienen te worden beschouwd bij elke geplande grondwaterverlaging zoals zettingsrisico’s, opbarstrisico’s, verplaatsing van verontreiniging, waterkwaliteit, mogelijkheid van verzilting en invloed van oxidatieprocessen. Met uitzondering van zettingsrisico’s en opbarstrisico’s die in feite stabiliteit betreffen zijn deze aspecten gerelateerd aan milieu en natuur. Het artikel “Milieuaspecten voor tijdelijke bemalingen” heeft tot doel inzicht te verschaffen in de verschillende milieuaspecten van grondwaterverlagingen.
Optimaliseren / minimaliseren van het opgepompte grondwaterdebiet
Het minimaliseren van het te onttrekken grondwaterdebiet kan bv. bereikt worden door het aanwenden van een geavanceerd pompsysteem, waarbij de pompen (automatisch) aangestuurd worden aan de hand van een permanente monitoring van het verlaagde grondwaterpeil.
Met de hydraulische isolatie van de bouwput zal de toestroom van grondwater uit de omgeving buiten de bouwput sterk beperkt worden.
Retourbemaling en inflitratietechnieken
Bij een retourbemaling door middel van diepe infiltratie wordt het opgepompte bemalingswater terug in de ondergrond gebracht op een bepaalde afstand van de bouwput en van de bestaande gebouwen in de omgeving. Bij oppervlakte-infiltratie wordt het bemalingswater vanaf het maaiveld via bezinkingsbekkens, infiltratiegrachten, onverzadigde putten, … terug in de bodem gebracht.
Gebruik van niet geretourneerd / geïnfiltreerd grondwater
Het onderzoek van Prof. Patrick Willems van de KU Leuven over het hergebruik of ter beschikking stellen van bemalingswater leidt tot volgende conclusies:
- Het gebruik van bemalingswater is vooral interessant voor gebruik door steden en gemeenten voor het irrigeren van het groen in de stad tijdens droge periodes en voor het spoelen van veegwagens. Ook het irrigeren van sportvelden kan interessant zijn in geval grote bemalingsdebieten beschikbaar zijn tijdens droge periodes in de directe omgeving.
- Het gebruik door burgers is inzake kosten-baten afweging minder nuttig, dus moet eerder als symbolisch en sensibiliserend gezien te worden. Het bemalingswater is enkel aan te bevelen voor gebruik in de tuin, niet voor gebruik binnenshuis zoals voor de wasmachine. Dit laatste betekent dat het niet aanbevolen wordt om de regenwaterput bij te vullen met bemalingswater tijdens droogte.
- Het gebruik door landbouw en bedrijven is enkel zinvol bij grote permanente bemalingen, zoals bij bv. tunnelinfrastructuren, of grote bouwprojecten zoals Oosterweel, wanneer het bemalingswater via leidingen naar de watergebruikers in de omgeving getransporteerd kan worden. Transport langs de weg is niet kosten-efficiënt, zorgt voor overlast en een ongewenste bijkomende milieukost.
- Het gebruik van bemalingswater heeft heel wat moeilijkheden zoals het tijdelijk karakter, het transport, de waterkwaliteit, de soms beperkt kosten-efficiënt bruikbare hoeveelheden, en dus beperkt voordeel inzake waterbesparing bij alternatieve waterbronnen. Technisch zijn er moeilijkheden om het te combineren met retourbemaling. Dit geeft aan dat best prioritair ingezet wordt op peilgestuurde bemaling en op het retourneren en infiltreren van bemalingswater, zoals trouwens ook in de cascade van opties volgens de VLAREM-wetgeving wordt vooropgesteld:
- Hergebruik van bemalingswater dient dus eerder gezien te worden als een secundaire oplossing, maar enkel voor locaties en toepassingen waar het kosten-efficiënt nuttig ingezet kan worden. Dit laatste mag uiteraard geen vrijgeleide zijn om het water toch maar in de waterloop of riolering te lozen. Indien de opties voor Stap 1 in de VLAREM-cascade uitgeput zijn en er uitzonderlijk beslist moet worden dat hergebruik qua kosten-baten afweging zinloos is en er toch in de waterloop of riolering geloosd moet worden, gaat dit best gepaard met een communicatie aan de bevolking. Het lozen van bemalingswater trekt immers aandacht en zorgt voor onbegrip van mensen, zeker in droogteperiodes wanneer de overheid oproept om spaarzaam om te springen met water.
In het onderzoek van Prof. Patrick Willems worden de resultaten van het eerste oriënterend onderzoek van Buildwise overgenomen, waarin aangetoond werd dat het gebruik van bemalingswater voor het aanvullen van regenwaterputten niet aan te bevelen is. De meeste recente resultaten van het onderzoek van Buildwise zijn weergegeven in het artikel “Milieuaspecten voor tijdelijke bemalingen” .